عیار طلا یعنی چه؟
ارزش واقعی طلا، پنهان در عیار آن
طلا از دیرباز نه تنها به عنوان فلزی زینتی، بلکه به عنوان نماد قدرت، ثروت و جاودانگی در فرهنگ های مختلف جایگاه ویژه ای داشته است. در داستان‌ها، خزانه ها و بازارهای مالی، طلا همیشه جایگاهی ممتاز داشته است اما آنچه بسیاری از افراد از آن غافل اند، تفاوت بین شکل ها و کیفیت های مختلف طلاست. آیا تمام طلاهایی که در بازار می بینیم یکسان هستند؟ پاسخ منفی است؛ یکی از مفاهیم کلیدی در شناخت طلا، “عیار” آن است. عیار طلا معیاری برای سنجش خلوص طلا در ترکیب با فلزات دیگر است. در واقع، این عدد کوچک که گاه نادیده گرفته شده، می‌تواند تعیین کننده قیمت، کیفیت و حتی دوام قطعه طلای مورد نظر باشد. صرافی سالاریکس در این مطلب، با نگاهی جامع و قابل فهم به بررسی مفهوم عیار طلا، انواع مختلف آن، روش های اندازه گیری و تفاوت های آن در نقاط مختلف جهان می پردازد.
عیار طلا؛ وقتی خلوص حرف اول را می زند
طلا در حالت خالص فلزی است بسیار نرم، انعطاف پذیر و واکنش ناپذیر در برابر اغلب مواد شیمیایی. این ویژگی ها هرچند برای مصارف صنعتی و الکترونیکی مطلوب هستند، اما برای استفاده در زیورآلات مناسب نیستند. یک حلقه طلا اگر کاملا خالص باشد، به راحتی تغییر شکل می‌دهد یا حتی ممکن است با فشار دست آسیب ببیند.
به همین دلیل، طلاسازان از گذشته تاکنون برای افزایش دوام و سختی طلا، آن را با فلزات دیگری ترکیب می‌کرده اند. این ترکیب نه تنها استحکام فیزیکی طلا را افزایش می‌دهد، بلکه گاهی موجب ایجاد رنگ های متفاوت در آن نیز می‌شود. عیار طلا دقیقا مشخص می‌کند که چند درصد از این ترکیب، طلاست و چند درصد آن سایر فلزات.
در سیستم رایج بین المللی، عیار طلا را از عدد ۲۴ محاسبه می‌کنند. طلای ۲۴ عیار یعنی طلایی با خلوص نزدیک به ۱۰۰٪. بنابراین، طلای ۱۸ عیار یعنی ۱۸ واحد از ۲۴ واحد آن طلا و ۶ واحد دیگرش از فلزات دیگر تشکیل شده است. این روش، ساده ترین راه برای درک میزان خلوص طلا در هر قطعه است.
طلا همیشه طلا نیست؛ نگاهی به عیارهای مختلف و درصد خلوص آن ها
در ظاهر ممکن است همه ی طلاها یکسان به نظر برسند، اما وقتی به عدد عیار توجه کنیم، تفاوت ها نمایان می‌شود. طلای ۲۴ عیار که بالاترین سطح خلوص را دارد، رنگ زرد بسیار پررنگ و درخشان تری نسبت به طلای ۱۸ یا ۱۴ عیار دارد اما این خلوص بالا با نرمی بیش از حد همراه است، به طوریکه استفاده از آن برای ساخت زیورآلات روزمره عملی نیست.
طلای ۱۸ عیار با خلوصی حدود ۷۵٪، رایج ترین نوع طلا برای زیورآلات در بسیاری از کشورها از جمله ایران است. این نوع طلا علاوه بر زیبایی ظاهری، مقاومت مناسبی هم دارد. طلای ۱۴ عیار که حدود ۵۸٪ طلا دارد، در کشورهایی مثل آمریکا و کانادا بسیار محبوب است، زیرا استحکام بالاتری دارد و برای استفاده روزانه مناسب تر است.
طلای ۱۰ عیار و حتی ۹ عیار نیز در برخی کشورها به خصوص در تولید طلاهای اقتصادی یا صنعتی رایج هستند. باید توجه داشت که هرچه عیار پایین تر باشد، رنگ طلا کمرنگ تر و درخشش آن کمتر خواهد بود، اما در مقابل دوام فیزیکی آن بیشتر می‌شود.
در ایران چه عیاری رایج است؟
بازار طلای ایران بیش از هر چیز با طلای ۱۸ عیار شناخته می‌شود. این نوع طلا تعادلی بی نظیر بین زیبایی، مقاومت و قیمت برقرار کرده و توانسته به انتخاب اول مردم برای خرید زیورآلات بدل شود. طلای ۱۸ عیار رنگی گرم و درخشان دارد و در برابر استفاده روزانه، ساییدگی و فشار، استقامت قابل قبولی از خود نشان می‌دهد. در موارد خاص تر، مانند ساخت سکه های طلا یا شمش های سرمایه گذاری، از طلای با عیار بالاتر معمولا از طلای ۲۲ یا ۲۴ عیار استفاده می‌شود. در این کاربرد ها، زیبایی یا دوام به اندازه ی ارزش خالص طلا اهمیت ندارد و هدف بیشتر نگهداری سرمایه است. به همین دلیل، سرمایه گذاران بیشتر به سراغ طلای با خلوص بالاتر می‌روند.
چه فلزاتی با طلا ترکیب می شوند؟
طلا در ترکیب با فلزات دیگر، نه تنها سخت تر و مقاوم تر می‌شود، بلکه گاهی ظاهری متفاوت و خاص پیدا می‌کند. مس یکی از رایج ترین فلزات در آلیاژهای طلاست. افزودن مس به طلا، رنگ آن را متمایل به نارنجی یا قرمز می‌کند. این نوع طلا را طلای رزگلد می نامند که امروزه بسیار پرطرفدار شده است.
نقره نیز از دیگر فلزاتی است که به ترکیب طلا افزوده می‌شود و باعث می‌شود رنگ طلا کمی سردتر و ملایم تر شود. در ساخت طلاهای سفید، از فلزاتی مانند نیکل، پالادیوم یا پلاتین استفاده می‌شود. این آلیاژها رنگ طلا را از زرد به نقره ای یا سفید تغییر می‌دهند و ظاهر مدرن تری به آن می بخشند.
در برخی موارد نیز برای حفظ رنگ سفید طلا، لایه ای از فلز رودیم روی آن کشیده می‌شود که علاوه بر رنگ زیبا، سطحی براق و ضدخش ایجاد می‌کند.
چگونه عیار طلا را می‌سنجند؛ رازهایی که پشت دستگاه‌ها نهفته است
عیار طلا را می توان با روش های مختلفی تعیین کرد. یکی از قدیمی ترین و سنتی ترین روش ها، استفاده از سنگ محک است.
در این روش، قطعه ای از طلا را روی سنگ مخصوص می کشند تا رد آن باقی بماند. سپس با ریختن قطره هایی از اسید نیتریک با غلظت های مختلف، واکنش فلز را بررسی می‌کنند. این آزمون به طلا فروشان اجازه می‌دهد تا عیار طلا را به صورت تقریبی تخمین بزنند.
در مقابل، روش های مدرن تری نیز وجود دارد که از دقت بسیار بالایی برخوردارند. یکی از رایج ترین این روش‌ها، استفاده از دستگاه XRF است. این دستگاه با تاباندن پرتوهای ایکس به سطح طلا، ساختار مولکولی و درصد فلزات موجود را بدون کوچک ترین آسیبی به قطعه مشخص می‌کند. این تکنولوژی در آزمایشگاه ها و مراکز استاندارد برای بررسی دقیق تر به کار می‌رود.
چرا عیار طلا در کشورهای مختلف فرق دارد؟
تفاوت در سلیقه‌ی فرهنگی، سبک زندگی، نوع استفاده، شرایط اقتصادی و حتی قوانین مالیاتی باعث شده‌اند تا کشورهای مختلف از عیارهای متفاوتی استفاده کنند. در کشورهای شرقی مانند هند، امارات و عربستان سعودی، طلا بیشتر جنبه سرمایه گذاری دارد؛ به همین دلیل طلای ۲۲ یا ۲۴ عیار بسیار رایج است. در این کشورها، خانواده‌ها معمولا طلا را به عنوان بخشی از دارایی خود نگه می‌دارند.
از سویی دیگر، کشورهای غربی مانند آمریکا، آلمان و انگلستان بیشتر از طلا به عنوان زیورآلات روزمره استفاده می‌کنند. در نتیجه، طلای ۱۰ تا ۱۸ عیار در این کشورها رایج تر است، چرا که استحکام بیشتری دارد و مقرون به صرفه تر است.
در برخی کشورها، قوانین مالیاتی یا گمرکی نیز بر واردات و تولید طلا با عیار خاص تاثیر می گذارند. برای مثال، برخی کشورها مالیات کمتری به طلاهای عیار پایین تر می بندند تا صنعت طلاسازی داخلی تقویت شود.
درخشش واقعی طلا، پشت عددهاست
در پایان باید گفت که دانستن مفهوم عیار طلا تنها برای طلا فروشان یا جواهرسازان اهمیت ندارد. هر کسی که قصد خرید، فروش یا حتی هدیه دادن طلا را دارد، باید با مفهوم عیار و تاثیر آن بر قیمت، کیفیت و دوام طلا آشنا باشد. پشت هر عددی که بر یک قطعه طلا حک شده، دنیایی از ارزش، ترکیب و داستان نهفته است. دفعه بعد که ویترینی از زیورآلات طلایی چشم تان را گرفت، نگاهی دقیق تر بیندازید. درخشش طلا تنها بخشی از ماجراست؛ آن عدد کوچک و به ظاهر بی اهمیت، رمز بزرگی در دل دارد؛ ارزش واقعی طلا، در عیار آن نهفته است.
بازدیدها: 0
سوالی دارید؟
تماس تلفنی
دیدگاه ها